Αιολία: Το πιο γλυκό ψωμί (α' & συνέχεια)

Κυριακή 29 Μαΐου 2016

Το πιο γλυκό ψωμί (α' & συνέχεια)

το πιο γλυκο ψωμι from 4ο Γυμνασιο αγιων αναργυρων

Ευθύς Λόγος

Ευθύς λέγεται ο λόγος μέσω του οποίου μεταδίδονται τα λόγια ενός προσώπου άμεσα, δηλαδή έτσι ακριβώς όπως τα είπε. Π.χ:
- Θα φύγω σε λίγο.
- Γιατί;
- Θυμήθηκα πως έχω κάποια δουλειά.
- Εντάξει, τα λέμε άλλη φορά.

Πλάγιος λόγος

Πλάγιος λόγος λέγεται ο λόγος μέσω του οποίου μεταδίδονται τα λόγια ενός προσώπου έμμεσα, δηλαδή όχι ακριβώς όπως τα είπε αλλά όπως μας τα μεταφέρει ένα τρίτο πρόσωπο. Π.χ.:
Ο Γιάννης τον ρώτησε γιατί φεύγει.
Εκείνος απάντησε πως έχει κάποια δουλειά.

Για να μετατρέψουμε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο:

Προσθέτουμε τα ονόματα των προσώπων,
Βάζουμε συνδέσμους για να ενώσουμε τις προτάσεις
Χρησιμοποιούμε ρήματα όπως "ρώτησε", "απάντησε", "είπε" κ.ά.
Αλλάζουμε το πρόσωπο των ρημάτων από πρώτο σε τρίτο.
Παραλείπουμε τις παύλες.

Π.χ.:

Ευθύς λόγος: - Έχεις πολλή δουλεία;
Πλάγιος λόγος: Ο Δημήτρης τον ρώτησε αν έχει πολλή δουλειά.

"ο Δημήτρης", "τον" (δηλαδή αυτόν) >>> μπαίνουν τα πρόσωπα
"αν" >>> μπαίνει ο σύνδεσμος που ενώνει τις προτάσεις
"ρώτησε" >>> το ρήμα που χρησιμοποιούμε
το ρήμα "έχεις" >>> μπαίνει σε τρίτο πρόσωπο "έχει"

Προσοχή:

Στον ευθύ λόγο τα λόγια ενός προσώπου μπορεί να είναι μέσα σε εισαγωγικά («»), ενώ προηγείται διπλή τελεία (:). Στην περίπτωση αυτή όταν μετατρέπουμε τον ευθύ σε πλάγιο λόγο, παραλείπουμε τα εισαγωγικά και τη διπλή τελεία, ενώ κάποιες λέξεις μπορεί να αλλάξουν ανάλογα με το νόημα. Π.χ.:
Ευθύς λόγος: Ο δάσκαλος είπε: «Ανοίξτε τα βιβλία σας».
Πλάγιος λόγος: Ο δάσκαλος είπε ν' ανοίξουν τα βιβλία τους.

Πηγή: e τάξη

Ευθύς - Πλάγιος λόγος (Κλικ)

Ευθύς και πλάγιος λόγος from Γιάννης Φερεντίνος

Πηγή: Γ. Φερεντίνος

Θηλυκά ουσιαστικά σε -ισσα

Τα θηλυκά ουσιαστικά σε -ισσα γράφονται με -ι- και δύο -σσ-.
Τέτοια ουσιαστικά είναι αυτά που δηλώνουν:

α) τη γυναίκα που ασκεί ορισμένο επάγγελμα
πχ: μάγειρας - μαγείρισσα
φούρναρης - φουρνάρισσα
βαρκάρης - βαρκάρισσα

β) τη γυναίκα που έχει τίτλο ή αξίωμα
πχ: βασιλιάς - βασίλισσα
πρίγκιπας - πριγκίπισσα
άρχοντας - αρχόντισσα

γ) τη γυναίκα που κατάγεται από έναν τόπο
πχ: Ροδίτης - Ροδίτισσα
νησιώτης - νησιώτισσα
Ηπειρώτης - Ηπειρώτισσα

δ) τη γυναίκα που χαρακτηρίζεται από την ιδιότητα του αρσενικού
πχ: αριστοκράτης - αριστοκράτισσα
πελάτης - πελάτισσα
αγρότης - αγρότισσα

Εξαιρέσεις

α) με ι και ένα σ: Λάρισα, σάρισα (=μακεδονικό δόρυ)
β) με η και δύο σσ: γόησσα
γ) με υ και δύο σσ: λύσσα

Πηγή: e τάξη

Διπλή τελεία ( : )

Η διπλή τελεία χρησιμοποιείται:
- Όταν γράφουμε τα λόγια ενός ανθρώπου ακριβώς όπως τα είπε.
Π.χ.: Η Σοφία είπε: «Θέλεις να παίξουμε μπάλα;»
- 'Οταν παραθέτουμε παροιμίες ή γνωμικά.
Π.χ.: Μια λαϊκή παροιμία λέει: «Στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα».
- 'Οταν απαριθμούμε πράγματα.

Π.χ.: Αγόρασα ό,τι μπορείς να φανταστείς: γλυκά, σοκολάτες, καραμέλες, κτλ.
- 'Οταν θέλουμε να εξηγήσουμε κάτι.
Π.χ.: Το πρόβλημα θα το λύσετε έτσι: πρώτα θα βρείτε πόσα ήταν τα πορτοκάλια και ύστερα θα...

Προσοχή:
Μετά τη διπλή τελεία συνεχίζουμε με μικρό γράμμα όταν απαριθμούμε πράγματα ή επεξηγούμε κάτι.
Μετά τη διπλή τελεία συνεχίζουμε με κεφαλαίο γράμμα όταν ακολουθούν τα λόγια ενός ανθρώπου ακριβώς όπως τα είπε (τα λόγια μπαίνουν σε εισαγωγικά) ή παροιμία ή ρητό.

Τα εισαγωγικά ( « » )

Τα εισαγωγικά χρησιμοποιούνται:
- Όταν θέλουμε να γράψουμε τα λόγια ενός προσώπου ακριβώς έτσι όπως τα είπε.
Π.χ.: Ο Παύλος είπε: «Έκανα όλα μου τα μαθήματα».
- Όταν θέλουμε να παραθέσουμε λέξεις ή φράσεις που χρησιμοποιούνται σπάνια ή
μεταφορικά, ή διάφορες εκφράσεις, παροιμίες, γνωμικά.
Π.χ.: «Τα πήρε στο κρανίο» μ' αυτά που άκουγε.
- Σε τίτλους βιβλίων, περιοδικών, εφημερίδων, έργων κ.λπ.
Π.χ.: «Ο μικρός πρίγκιπας» είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο.
Διάβασα χτες στην «Ελευθεροτυπία» ένα ενδιαφέρον άρθρο.

Πηγή: e τάξη

Υπερθετικός βαθμός επιθέτων (Κλικ)

Υπερθετικός Βαθμός Επιθέτων

Ο Γιάννης είναι ο ψηλότερος (ή ο πιο ψηλός) από τους φίλους του. / Ο Γιάννης είναι ψηλότατος.

Οι τύποι «ο ψηλότερος (ή ο πιο ψηλός)», «ψηλότατος» φανερώνουν ότι ο Γιάννης έχει μια ιδιότητα, το ύψος, σε πολύ μεγάλο βαθμό ή στο μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με τους φίλους του. Όταν λοιπόν το επίθετο φανερώνει ότι ένα ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα στον πιο μεγάλο βαθμό, λέγεται επίθετο υπερθετικού βαθμού.

Ο υπερθετικός μπορεί να σχηματιστεί με δύο τρόπους: μονολεκτικά (δηλαδή με μία λέξη) ή περιφραστικά (δηλαδή με περισσότερες από μια λέξεις)

1ος τρόπος:

Μονολεκτικά: Προσθέτουμε στο θέμα του θετικού βαθμού τις καταλήξεις:

-ότατος, -ότατη, -ότατο (στα επίθετα σε -ος)
πχ: ωραιότατος, ωραιότατη, ωραιότατο
φρεσκότατος, φρεσκότατη, φρεσκότατο

-ύτατος, -ύτατη, -ύτατο (στα επίθετα σε -ύς)
πχ: βαρύτερος, βαρύτερη. βαρύτατο
φαρδύτατος, φαρδύτατη, φαρδύτατο

-έστατος, έστατη, -έστατο (στα επίθετα σε -ης)
πχ: υγιέστατος, υγιέστατη, υγιέστατο
επιεικέστατος, επιεικέστατη, επιεικέστατο

2ος τρόπος:

Περιφραστικά: Βάζουμε το άρθρο ο, η, το μπροστά από το μονολεκτικό ή περιφραστικό συγκριτικό. πχ: ο μικρότερος ή ο πιο μικρός
ζωηρότερες ή οι πιο ζωηρές

Σχηματισμός παραθετικών

Θετικός	Συγκριτικός	Υπερθετικός
ωραίος	ωραιότερος	ωραιότατος
	πιο ωραίος	ο ωραιότερος
		ο πιο ωραίος

βαθύς	βαθύτερος	βαθύτατος
	πιο βαθύς	ο βαθύτερος
		ο πιο βαθύς

σαφής	σαφέστερος	σαφέστατος
	πιο σαφής	ο σαφέστερος